De uiterlijke staat van een stuk kan essentiële informatie geven over de toestand ervan. Duidelijke gebreken zoals buigen, breken, slijtage, corrosie, open scheuren en lekken kunnen snel worden geïdentificeerd.

Een visuele inspectie moet worden uitgevoerd onder goede omstandigheden, inclusief voldoende verlichting.

Wanneer een te inspecteren onderdeel niet toegankelijk is voor directe visuele inspectie, wordt een indirecte techniek met behulp van een spiegel of een met een camera uitgerust apparaat gebruikt.

Als de camera toegang geeft tot beperkte ruimtes, wordt het een endoscoop of borescoop genoemd. In andere gevallen wordt een camera gebruikt die over een lange afstand, een zeer nauwkeurige visualisatie mogelijk maakt met een verminderd/geëlimineerd risico (CA-Zoom).

Momenteel maakt de UAV (drone)-technologie het ook mogelijk om een eerste visuele inspectie uit te voeren op moeilijk bereikbare plaatsen.